ดวงตาเป็นอวัยวะสำคัญที่ช่วยให้เด็กเรียนรู้และพัฒนาได้อย่างเต็มที่ หากลูกของคุณมีปัญหาทางสายตาตั้งแต่เด็ก อาจส่งผลกระทบต่อการเรียนรู้และพัฒนาการของพวกเขา ดังนั้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับ “โรคตาในเด็ก” และวิธีดูแลรักษาสุขภาพตาจึงเป็นสิ่งสำคัญ
บทความนี้พาไปรู้จักกับโรคตาในเด็กที่พบบ่อย อาการที่ต้องสังเกต วิธีรักษา และแนวทางป้องกัน เพื่อให้สามารถดูแลสุขภาพดวงตาของลูกน้อยได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- โรคตาในเด็กมีหลายประเภท เช่น ตาขี้เกียจ ตาเข และสายตาผิดปกติแต่กำเนิด ซึ่งมีสาเหตุจากพันธุกรรม พฤติกรรมการใช้สายตา และปัจจัยภายนอก
- สัญญาณเตือนที่ควรสังเกต ได้แก่ การขยี้ตาบ่อย การหรี่ตาหรือเอียงศีรษะเมื่อมอง อาการปวดศีรษะหรือปวดตาประจำ และการนั่งใกล้โทรทัศน์หรือถือหนังสือชิดตามากเกินไป
- การรักษามีหลายวิธี ทั้งการใช้แว่นตา การปิดตาข้างดี และการผ่าตัด โดยขึ้นอยู่กับประเภทของโรคและระดับความรุนแรง
- ควรพาเด็กตรวจตาตามช่วงวัย คือ แรกเกิดถึง 6 เดือน อายุ 3 ปี อายุ 5 - 6 ปี และหลังจากนั้นทุก 1 - 2 ปี หรือบ่อยกว่านั้นหากมีปัญหาสายตา

โรคตาในเด็กมีอะไรบ้าง? สาเหตุเกิดจากอะไร
โรคตาในเด็กมีสาเหตุมากมาย ทั้งจากปัจจัยทางพันธุกรรมที่ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น พฤติกรรมการใช้สายตาที่ไม่ถูกต้องหรือมากเกินไป และปัจจัยภายนอกซึ่งเข้ามามีบทบาทสำคัญ เช่น การติดเชื้อที่เกิดขึ้นในดวงตาหรืออุบัติเหตุที่ส่งผลกระทบต่อดวงตาโดยตรง
ซึ่งโรคตาประเภทต่างๆ เหล่านี้มักพบได้บ่อยในวัยเด็ก และมีความหลากหลายในรูปแบบของอาการและความรุนแรง ดังนี้
1. ตาขี้เกียจ (Amblyopia)
ตาขี้เกียจเป็นภาวะที่ดวงตาข้างใดข้างหนึ่งมีพัฒนาการด้านการมองเห็นที่ไม่สมบูรณ์ ส่งผลให้สายตาข้างนั้นไม่สามารถมองเห็นได้ชัดเจน แม้ไม่มีปัญหาทางกายภาพของดวงตา
สาเหตุหลักของภาวะนี้มีหลายประการ ได้แก่ สายตาสั้นหรือยาวแต่กำเนิดในข้างใดข้างหนึ่ง ภาวะตาเข (Strabismus) หรือการมีโรคทางตาตั้งแต่กำเนิด เช่น ต้อกระจกแต่กำเนิด การวินิจฉัยและรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ มีความสำคัญมากต่อการป้องกันปัญหาการมองเห็นในระยะยาว
2. ตาเข (Strabismus)
ภาวะตาเขเกิดขึ้นเมื่อดวงตาทั้งสองข้างไม่สามารถทำงานร่วมกันได้อย่างสมดุล ส่งผลให้การมองเห็นผิดปกติและมีอาการตาเหล่อย่างชัดเจน หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมและทันท่วงที อาจนำไปสู่การพัฒนาเป็นภาวะตาขี้เกียจ ซึ่งเป็นสภาวะที่สมองเลือกละเลยภาพจากตาข้างที่มีปัญหา ทำให้การมองเห็นและการประมวลผลภาพบกพร่องในระยะยาว
3. สายตาสั้นหรือสายตายาวแต่กำเนิด
เด็กบางรายอาจมีภาวะสายตาสั้นหรือสายตายาวมาตั้งแต่กำเนิด ส่งผลให้ประสบปัญหาการมองเห็นไม่ชัดเจน ซึ่งอาจกระทบต่อพัฒนาการด้านการเรียนรู้ในระยะยาว หากไม่ได้รับการตรวจวินิจฉัยและแก้ไขอย่างทันท่วงที ความบกพร่องทางสายตาเหล่านี้สามารถเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการรับรู้สิ่งแวดล้อม การอ่านหนังสือ และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อาการแบบไหนที่บ่งบอกว่าลูกมีปัญหาทางสายตา
พ่อแม่ควรเฝ้าสังเกตพฤติกรรมของลูกๆ อย่างใกล้ชิดเพื่อตรวจหาสัญญาณบ่งชี้ปัญหาทางสายตา สัญญาณเตือนที่พบบ่อยประกอบด้วยอะไรบ้าง ไปดูกัน!
- การขยี้ตาโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน
- การหรี่ตาหรือเอียงศีรษะเมื่อมองวัตถุ
- อาการปวดศีรษะหรือปวดตาที่เกิดขึ้นเป็นประจำ
- พฤติกรรมการนั่งใกล้โทรทัศน์หรือถือหนังสือชิดตามากเกินไป
- มีความยากลำบากในการมองเห็นภายใต้สภาวะแสงน้อย
หากผู้ปกครองสังเกตเห็นอาการใดๆ เหล่านี้ การพาลูกไปพบหมอรักษาตาเด็กเพื่อรับการตรวจวินิจฉัยอย่างครอบคลุมเป็นสิ่งสำคัญมากเพื่อป้องกันปัญหาทางสายตาที่อาจส่งผลระยะยาว

วิธีการรักษาโรคตาในเด็ก
การรักษาโรคตาในเด็กขึ้นอยู่กับประเภทของโรคและระดับความรุนแรง วิธีการรักษาที่พบบ่อยมีดังนี้
- การใช้แว่นตาสำหรับเด็กที่มีปัญหาสายตาสั้น สายตายาว หรือสายตาเอียง แว่นตาช่วยปรับแก้ความผิดปกติของการหักเหแสงในดวงตา ทำให้มองเห็นได้ชัดเจนขึ้น
- การปิดตาข้างดีใช้ในการรักษาตาขี้เกียจ เพื่อกระตุ้นให้ตาข้างที่มีปัญหาทำงานหนักขึ้น วิธีนี้ช่วยบังคับให้สมองรับสัญญาณจากตาข้างที่อ่อนแอ เสริมสร้างการเชื่อมต่อระหว่างตาและสมอง
- การผ่าตัดในกรณีที่มีปัญหาต้อกระจกแต่กำเนิดหรือตาเขที่รุนแรง การผ่าตัดช่วยแก้ไขความผิดปกติทางโครงสร้าง ฟื้นฟูการมองเห็น และป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว
วิธีป้องกันโรคตาในเด็ก
วิธีป้องกันโรคตาในเด็กสามารถทำได้ดังนี้
- หลีกเลี่ยงการให้เด็กใช้สายตาหนักเกินไปจำกัดเวลาการใช้หน้าจอดิจิทัลและสนับสนุนให้พักสายตาทุก 20 นาทีด้วยการมองไกลอย่างน้อย 20 วินาที เพื่อลดความเมื่อยล้าและความเครียดของกล้ามเนื้อตา
- ให้เด็กได้รับสารอาหารที่ช่วยบำรุงสายตาเสริมอาหารที่อุดมด้วยวิตามินเอจากผักใบเขียว แคร์รอต ฟักทอง และเพิ่มแหล่งโอเมก้า-3 จากปลาทะเลน้ำลึก ถั่วและเมล็ดพืช ซึ่งช่วยในการพัฒนาและบำรุงเซลล์ประสาทตา
- กระตุ้นให้เด็กเล่นกลางแจ้งส่งเสริมกิจกรรมนอกบ้านอย่างน้อยวันละ 1 - 2 ชั่วโมง เนื่องจากแสงธรรมชาติและการมองในระยะไกลช่วยชะลอการเกิดสายตาสั้นและส่งเสริมการพัฒนาการมองเห็นที่สมดุล
- ตรวจสุขภาพตาเป็นประจำพาเด็กไปพบหมอรักษาตาเด็กเพื่อตรวจวัดสายตาอย่างน้อยปีละครั้ง และทันทีที่สังเกตเห็นอาการผิดปกติ เช่น การขยี้ตาบ่อย การมองใกล้เกินไป หรือการร้องเรื่องปวดศีรษะ

อาการผิดปกติแบบไหนที่ควรไปพบแพทย์?
หากลูกๆ ของคุณมีอาการต่อไปนี้ ควรพาไปพบหมอรักษาตาเด็กโดยเร็ว
- ตาแดง บวม หรือมีขี้ตามากผิดปกติอาการเหล่านี้อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อหรือการอักเสบของดวงตา ซึ่งหากปล่อยไว้อาจลุกลามและส่งผลเสียต่อการมองเห็นได้
- มองเห็นภาพซ้อนภาวะมองเห็นภาพซ้อนอาจเป็นสัญญาณของปัญหาทางระบบประสาทหรือกล้ามเนื้อตา ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง
- ตาไวต่อแสงหรือมีน้ำตาไหลมากผิดปกติอาการแพ้แสงหรือน้ำตาไหลมากเกินปกติอาจเป็นอาการของโรคตาหลายชนิด รวมถึงภาวะตาแห้งหรือการติดเชื้อที่ต้องการการรักษา
- ไม่สามารถจ้องมองหรือโฟกัสสิ่งของได้ปัญหาในการโฟกัสอาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติของการมองเห็นที่อาจส่งผลต่อพัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็ก
- มีปัญหาการมองเห็นกลางคืนประสิทธิภาพการมองเห็นในที่มืดลดลงอาจเป็นสัญญาณของความผิดปกติของจอประสาทตาหรือเลนส์ตา ซึ่งควรได้รับการตรวจวินิจฉัยจากจักษุแพทย์

ควรพาลูกไปตรวจตาเมื่อไร จำเป็นต้องตรวจเป็นประจำไหม?
ส่วนใหญ่หมอรักษาตาเด็กจะแนะนำให้เด็กตรวจสุขภาพตาตามช่วงวัยดังนี้
- แรกเกิดถึง 6 เดือนตรวจคัดกรองปัญหาทางตาตั้งแต่แรกเกิด เพื่อตรวจจับความผิดปกติเบื้องต้น เช่น ต้อกระจก หรือปัญหาโครงสร้างลูกตา ซึ่งเป็นการป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
- อายุ 3 ปีตรวจสุขภาพตาเพื่อดูพัฒนาการของการมองเห็น ประเมินความสามารถในการมองเห็นและสุขภาพตาโดยรวม รวมถึงตรวจหาภาวะตาเขและสายตาผิดปกติที่อาจเริ่มปรากฏในวัยนี้
- อายุ 5 - 6 ปีตรวจสายตาก่อนเข้าโรงเรียน เพื่อให้แน่ใจว่าเด็กไม่มีปัญหาสายตาที่จะเป็นอุปสรรคต่อการเรียนรู้ โดยเฉพาะการอ่านและการมองกระดานในห้องเรียน
- หลังจากนั้นควรตรวจทุก 1 - 2 ปี หรือบ่อยกว่านั้นหากมีปัญหาสายตา เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงของสายตาในช่วงเติบโต และปรับแก้ไขความผิดปกติได้ทันท่วงที โดยเฉพาะในช่วงที่มีการใช้สายตามากขึ้น
รักษาโรคตาในเด็ก ที่ศูนย์รักษาตาเด็ก Bangkok Eye Hospital ดีอย่างไร
หากต้องการรักษาโรคตาในเด็ก แนะนำมาปรึกษาและรักษาได้ที่ศูนย์รักษาตาเด็ก Bangkok Eye Hospital (โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ) ที่นี่โดดเด่นด้านการรักษาอาการผิดปกติเกี่ยวกับดวงตา ด้วยจักษุแพทย์ผู้มากความรู้เกี่ยวกับดวงตาและและทีมงานที่มีประสบการณ์ และจุดเด่นดังนี้
- โรงพยาบาลมีจักษุแพทย์มากประสบการณ์ พร้อมให้คำปรึกษาเกี่ยวกับอาการผิดปกติ และแนะนำแนวทางการรักษาที่เหมาะสม
- เทคโนโลยีสำหรับการรักษาดวงตาสมัยใหม่ เครื่องมือได้มาตรฐานระดับสากล เพื่อการรักษาดวงตาอย่างแม่นยำและปลอดภัย
- พร้อมให้การรักษาอย่างครบวงจร ตั้งแต่การวินิจฉัย การรักษา ไปจนถึงการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอ
- ใส่ใจในการบริการ พร้อมบรรยากาศของโรงพยาบาลที่เป็นกันเอง
สรุป
โรคตาในเด็กเป็นเรื่องที่พ่อแม่ไม่ควรมองข้าม เนื่องจากดวงตาที่แข็งแรงมีผลต่อพัฒนาการของลูก การสังเกตอาการผิดปกติ การป้องกันที่เหมาะสม และการตรวจสุขภาพตาเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงของปัญหาสายตาได้ หากคุณสงสัยว่าลูกของคุณมีปัญหาทางสายตา ควรพาไปพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด และอย่าลืมดูแลสุขภาพดวงตาของลูกน้อยอย่างสม่ำเสมอ
หากต้องการรักษาโรคตาในเด็ก แนะนำมาที่ศูนย์โรคตาเด็กBangkok Eye Hospital (โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ) โรงพยาบาลเฉพาะทางที่มีแพทย์มากประสบการณ์ อุปกรณ์ที่ทันสมัย ได้รับการรับรองมาตรฐานระดับสากล มั่นใจได้ว่าการรักษาเป็นไปอย่างถูกต้อง แม่นยำ และปลอดภัย