Ptosis (ภาวะหนังตาตก) คือ ภาวะที่เปลือกตาบนตกหรือหย่อนลงมาปิดลูกตา ซึ่งอาจเกิดขึ้นเพียงเล็กน้อยหรือมากจนปิดรูม่านตา (จุดสีดำกลางตาที่รับแสง) ทำให้บดบังการมองเห็นได้ ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่

สาเหตุของภาวะหนังตาตก มีได้หลากหลาย เช่น

• ความผิดปกติแต่กำเนิด (Congenital ptosis): เกิดขึ้นตั้งแต่แรกเกิด อาจมีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อยกเปลือกตาอ่อนแรง หรือการพัฒนาของเส้นประสาทที่ควบคุมกล้ามเนื้อตาผิดปกติ
  
  
• ภาวะหนังตาตกที่เกิดขึ้นภายหลัง (Acquired ptosis): มักเกิดขึ้นในผู้ใหญ่ มีสาเหตุได้หลายประการ เช่น อายุที่มากขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อเปลือกตาหย่อนยานลง, การบาดเจ็บที่เปลือกตาหรือเส้นประสาท, โรคทางระบบประสาทบางชนิด (เช่น โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง Myasthenia gravis) หรือเนื้องอกที่เปลือกตา
  
  
• ผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด หรือการผ่าตัดบริเวณรอบดวงตา

ในกรณีที่อาการไม่รุนแรง ภาวะหนังตาตกอาจได้รับการจัดการโดยไม่ต้องผ่าตัดผ่านวิธีต่อไปนี้:

• การสังเกตอาการ: ถ้าอาการหนังตาตกมีเพียงเล็กน้อยและไม่ส่งผลกระทบต่อการมองเห็นหรือรูปลักษณ์ภายนอก แพทย์อาจแนะนำให้เฝ้าสังเกตอาการเพื่อดูการเปลี่ยนแปลง
  
  
• แว่นตาที่มีขาแว่นชนิดพิเศษ: ขาแว่นชนิดนี้จะมีอุปกรณ์ที่ช่วยยกเปลือกตาขึ้น

การผ่าตัดมักเป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดสำหรับภาวะหนังตาตก การผ่าตัดที่พบบ่อยที่สุดเรียกว่า การผ่าตัดแก้ไขหนังตาตก ซึ่งจะเกี่ยวข้องกับการปรับแต่งกล้ามเนื้อ Levator ที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตา ตัวเลือกการผ่าตัดอื่น ๆ อาจรวมถึง:

• การผ่าตัด Frontalis sling: มักใช้เมื่อกล้ามเนื้อ Levator อ่อนแอมาก โดยจะสร้าง "สลิง" โดยใช้วัสดุจากร่างกายของผู้ป่วยเองหรือวัสดุสังเคราะห์เพื่อเชื่อมเปลือกตากับกล้ามเนื้อหน้าผาก ทำให้หน้าผากสามารถยกเปลือกตาขึ้นได้
  
  
• การผ่าตัด Müller's muscle conjunctival resection (MMCR): มักใช้สำหรับภาวะหนังตาตกในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง และเกี่ยวข้องกับการทำให้กล้ามเนื้อ Müller สั้นลงเพื่อปรับปรุงการยกเปลือกตา

• หลังผ่าตัด คุณอาจจะรู้สึกไม่สบายบ้างเล็กน้อย หรือปวดพอประมาณ ซึ่งสามารถบรรเทาได้ด้วยยาแก้ปวด นอกจากนี้ อาจมีอาการบวมและช้ำ ซึ่งสามารถลดได้โดยการประคบเย็นและนอนหมอนสูงๆ ในช่วงแรกๆ อาจมีอาการตาพร่ามัวบ้าง แต่ไม่ต้องกังวล เพราะอาการนี้จะค่อยๆ ดีขึ้นเมื่อแผลหายดี
  
  
• คุณหมอจะนัดมาตรวจติดตามผลเป็นระยะ เพื่อดูว่าแผลหายดีหรือไม่ และมีปัญหาอะไรหรือเปล่า ในช่วง 2-3 สัปดาห์แรก ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องออกแรงเยอะๆ หรือยกของหนัก และควรใช้ยาหยอดตาตามที่คุณหมอสั่ง เพื่อป้องกันตาแห้งและช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
  
  
• สิ่งสำคัญที่สุดคือการทำตามคำแนะนำของคุณหมออย่างเคร่งครัด เพื่อให้แผลหายสนิทและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับการผ่าตัดแก้ไขหนังตาตก สามารถสอบถามคุณหมอได้โดยตรงเลยค่ะ