อาการคันตาเป็นหนึ่งในปัญหาที่หลายคนพบเจอในชีวิตประจำวัน และอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ภูมิแพ้ ฝุ่นละออง หรือการใช้หน้าจอนานๆ ซึ่งหากไม่ดูแลหรือบรรเทาอาการอย่างถูกวิธี อาจส่งผลต่อสุขภาพดวงตาในระยะยาว มาดูกันว่ามีสาเหตุใดบ้างที่ทำให้เกิดอาการคันตา และวิธีบรรเทาอาการเหล่านั้นอย่างมีประสิทธิภาพ

อาการคันตาคืออะไร?

คันตาคืออาการที่รู้สึกคันบริเวณดวงตา ซึ่งสามารถเกิดจากหลายสาเหตุ และพบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ อาการอาจเป็นเพียงชั่วคราวหรือเกิดขึ้นเรื้อรัง ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการ หากอาการคันตารุนแรงหรือไม่หายไป ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษา การรักษาที่เหมาะสมจะช่วยให้อาการคันตาดีขึ้นและหายขาดได้

อาการคันตาเป็นอย่างไร? ลักษณะอาการที่ควรรู้

อาการคันตามักทำให้รู้สึกคันหัวตา เปลือกตาบน หรือภายในดวงตา บางครั้งอาจคันหัวตาข้างเดียวและอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น

• ตาแฉะหรือมีน้ำตาไหล
• ตาแดงหรือระคายเคือง
• มีจุดเลือดเกิดขึ้นภายในดวงตา
• เปลือกตาบวม
• ปัญหาการมองเห็นหรือเห็นภาพไม่ชัด
• ลืมตายากหรือไม่สามารถลืมตาได้เต็มที่
• ตาแพ้แสงหรือไวต่อแสง
• เจ็บหรือปวดตา
• รู้สึกเหมือนมีเศษผงอยู่ในตา

สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการคันตา คันหัวตา หรือคันเปลือกตา

อาการคันตา คันหัวตา หรือคันเปลือกตาอาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุที่แตกต่างกัน ซึ่งอาจมีความสัมพันธ์กับสุขภาพของดวงตาหรือสภาพแวดล้อมที่เราเผชิญในชีวิตประจำวัน ดังนี้

ภูมิแพ้

อาการแพ้สามารถทำให้เกิดอาการคันตา คันหัวตา หรือคันเปลือกตาบนได้ เนื่องจากบริเวณนี้บอบบางและไวต่อการแพ้ สาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่ ฝุ่น มลพิษ สบู่ น้ำยาทำความสะอาด สารเคมี เครื่องสำอางที่ใช้รอบดวงตา เช่น อายแชโดว์ หรืออายไลน์เนอร์ ครีมกันแดด และน้ำยาย้อมสีผมหรือยาทาเล็บ

ระคายเคืองหรือแพ้คอนแท็กต์เลนส์

การใส่คอนแท็กต์เลนส์เป็นประจำอาจทำให้เกิดอาการคันตาหรือคันหัวตาได้ หากใส่คอนแท็กต์เลนส์เป็นระยะเวลานานโดยไม่ดูแลรักษาอย่างถูกต้อง การสะสมของเชื้อโรคหรือสารเคมีในคอนแท็กต์เลนส์สามารถกระตุ้นการระคายเคืองที่ดวงตาได้ บางรายอาจแพ้สารในน้ำยาทำความสะอาดคอนแท็กต์เลนส์ ซึ่งก็สามารถทำให้เกิดอาการคันตาได้เช่นกัน

อาการตาล้า

การใช้สายตานานๆ หรืออยู่ในห้องที่เปิดเครื่องปรับอากาศนานๆ อาจทำให้ดวงตาล้าและแห้ง จนเกิดอาการคันตาได้ ภาวะตาล้ามักมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ตามัว ปวดศีรษะ ปวดคอและหลัง ตาแพ้แสง ไม่มีสมาธิ และลืมตาไม่ขึ้น

ภาวะตาแห้ง

อาการตาแห้งอาจทำให้เกิดอาการคันตา คันหัวตา และแสบร้อน รวมถึงอาการตาแฉะ ตาแดง น้ำตาไหล หรือมีปัญหาสายตาในเวลากลางคืน เช่น ตามัว ตาแพ้แสง และตาอ่อนล้า

ปัญหาขนตาทิ่มตา

ขนตาที่ขึ้นใหม่มักคดหรือม้วนเข้าด้านในตา ซึ่งทำให้ขนตาสัมผัสกับผิวหนังภายในตา ส่งผลให้เกิดการระคายเคือง จนทำให้รู้สึกคันตา และอาจทำให้เกิดอาการตาแดงหรือบวมตามมาได้เช่นกัน

เปลือกตาอักเสบ

ภาวะนี้สามารถเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ต่อมไขมันในรูขุมขนที่บริเวณเปลือกตาอุดตัน ซึ่งทำให้เกิดการระคายเคืองจนคันที่เปลือกตาบน การติดเชื้อแบคทีเรีย ผลข้างเคียงจากการใช้ยา หรือความผิดปกติของต่อมไขมัน รวมถึงการมีตัวไรที่ขนตา การอักเสบของเปลือกตาอาจทำให้มีเมือกเหนียวในดวงตาและสะเก็ดแข็งเกาะที่บริเวณเปลือกตาและขนตา ซึ่งอาการเหล่านี้มักจะรุนแรงขึ้นในเวลากลางคืน

เยื่อบุตาอักเสบ

เยื่อบุตาอักเสบสามารถทำให้เกิดอาการคันตาและตาแดง ซึ่งอาจติดต่อไปยังผู้อื่นได้ ดังนั้น หากพบอาการเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาโดยด่วน

กระจกตาเป็นแผล

บาดแผลที่กระจกตาสามารถทำให้เกิดอาการคันตาได้ หากบาดแผลไม่ลึก อาจหายได้เองในระยะเวลาสั้นๆ แต่หากเป็นบาดแผลลึก อาจทำให้มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เจ็บตา ตามัว ตาแดง และตาแพ้แสง หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที อาจส่งผลให้สูญเสียความสามารถในการมองเห็นได้

ติดเชื้อที่กระจกตา

ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการใส่คอนแท็กต์เลนส์ โดยเฉพาะคอนแท็กต์เลนส์ที่ไม่ถูกสุขลักษณะ อาจทำให้เกิดการติดเชื้อและทำให้ดวงตาบาดเจ็บ ตามมาด้วยการอักเสบ เจ็บตา คันตา มีหนองในตา รวมทั้งปัญหาในการมองเห็น หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาโดยด่วน เพื่อป้องกันอาการรุนแรงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจทำให้สูญเสียการมองเห็นได้

แนวทางการแก้อาการคันตาเบื้องต้น

คันตาเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยและเกิดจากหลายสาเหตุ การดูแลเบื้องต้นสามารถช่วยให้คุณรู้สึกดีขึ้นก่อนพบแพทย์ หากคุณมีอาการคันตา นี่คือแนวทางที่อาจช่วยบรรเทาอาการได้ง่ายๆ

ล้างตาแก้อาการคันตา

วิธีแรกในการแก้อาการคันตาคือการลืมตาในน้ำอุ่นหรือน้ำไหลผ่านดวงตาเบาๆ เพื่อชำระสิ่งแปลกปลอม เช่น ฝุ่นละออง หรือขนตาที่หลุดเข้าไปในตา อีกวิธีคือใช้คอตตอนบัดหรือสำลีก้อนจุ่มน้ำผสมแชมพูเด็ก เช็ดเบาๆ ที่เปลือกตาและขนตาขณะหลับตา จากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาด ช่วยบรรเทาอาการคันและทำความสะอาดสะเก็ดที่เปลือกตาได้ดี

ไม่ขยี้ตา

การขยี้ตาเมื่อคันตาอาจทำให้ฝุ่นหรือสารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ตา ทำให้คันมากขึ้น หรือเกิดการระคายเคือง เช่น ตาแดงและตาอักเสบ นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อการติดเชื้อและการขีดข่วนที่กระจกตา ซึ่งอาจทำให้เจ็บตาและบาดเจ็บได้ ควรหลีกเลี่ยงการขยี้ตาเพื่อป้องกันปัญหาดวงตาที่รุนแรงขึ้น

ประคบเย็นที่ดวงตา

การประคบเย็นที่ดวงตาช่วยลดอาการคันตาและตาบวมได้ โดยใช้ผ้าขนหนูสะอาดชุบน้ำเย็นแล้วประคบบนเปลือกตาประมาณ 10 นาที วิธีนี้ช่วยลดการไหลเวียนของเลือดและอาการบวม สามารถทำซ้ำได้ตามต้องการ

กำจัดสารก่อภูมิแพ้

สารก่อภูมิแพ้ในบ้าน เช่น ไรฝุ่น ละอองเกสรดอกไม้ เชื้อรา และรังแคจากสัตว์เลี้ยง เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดอาการคันตา ตาแดง ตาบวม และน้ำตาไหลในผู้ที่มีโรคภูมิแพ้ การทำความสะอาดบ้านและเครื่องนอนเป็นประจำ การปิดประตูหน้าต่างเมื่อมีลมแรง และการใช้เครื่องฟอกอากาศ จะช่วยบรรเทาอาการคันตาได้

ล้างหน้าและทำความสะอาดคอนแท็กต์เลนส์ให้ถูกวิธี

การล้างเครื่องสำอางไม่สะอาดอาจทำให้เกิดอาการคันตา เนื่องจากฝุ่นผงจากเครื่องสำอางที่ใช้บริเวณคิ้วและตาเข้าไปในดวงตา ผู้ที่แต่งหน้าควรเช็ดเครื่องสำอางและล้างหน้าให้สะอาด และไม่ควรนอนหลับไปทั้งที่ยังไม่ได้ล้างหน้า นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการนอนหลับขณะที่ใส่คอนแท็กต์เลนส์ และทำความสะอาดคอนแท็กต์เลนส์อย่างเหมาะสม เพื่อช่วยแก้อาการคันตาและป้องกันการติดเชื้อในดวงตา

ผ่อนคลายสายตาระหว่างวัน

การใช้สายตาเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดอาการตาแห้ง คันตา ตาล้า และปวดตา วิธีแก้อาการคันตาง่ายๆ คือการพักสายตาตามหลัก 20:20:20 ทุก 20 นาที โดยมองออกไปไกล 20 ฟุต เป็นเวลา 20 วินาที เพื่อให้ดวงตาได้พักผ่อนและลดอาการคันตา

ใช้น้ำตาเทียมรักษาความชุ่มชื้น

หากมีอาการคันตาจากตาแห้ง การใช้น้ำตาเทียมที่สามารถหาซื้อได้จากร้านขายยาจะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา บรรเทาอาการคันตาและลดการระคายเคืองจากการใส่คอนแท็กต์เลนส์ได้

วิธีรักษาและดูแลอาการคันตา

อาการคันตาเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และหากปล่อยไว้โดยไม่ดูแล อาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนอื่นๆ ได้ ดังนั้นการรักษาและดูแลอาการคันตาอย่างถูกวิธีจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ดวงตาของคุณรู้สึกสบายและลดความเสี่ยงจากการเกิดปัญหาตามมา ต่อไปนี้คือวิธีการรักษาและดูแลอาการคันตาตามสาเหตุต่างๆ

รักษาตามอาการแพ้

การบรรเทาอาการคันตาจากอาการแพ้สามารถทำได้โดยหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และใช้ยาแก้แพ้ เช่น ยารับประทานหรือยาหยอดตา ซึ่งยารับประทานบางชนิดอาจทำให้เกิดอาการง่วง ควรหลีกเลี่ยงการขับขี่ยานพาหนะหรือทำงานกับเครื่องจักรขณะใช้ยา

นอกจากนี้การล้างดวงตาด้วยน้ำเกลือที่ปราศจากเชื้อจะช่วยบรรเทาอาการระคายเคือง ควรเลือกน้ำเกลือที่ผ่านการฆ่าเชื้อและบรรจุในขวดที่ปิดสนิทเพื่อป้องกันการปนเปื้อน

แก้อาการคันตาจากตาแห้ง

อาการคันตาจากการผลิตน้ำตาน้อยกว่าปกติสามารถบรรเทาได้ด้วยการใช้น้ำตาเทียมที่หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป นอกจากนี้หากอาการคันตาเกิดจากการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แห้ง เช่น ห้องปรับอากาศ หรือที่มีลมแรง การเปลี่ยนสถานที่หรือการสวมแว่นตาป้องกันลมก็สามารถช่วยบรรเทาอาการได้

รักษาภาวะเยื่อบุตาอักเสบ

ภาวะนี้ส่วนใหญ่จะดีขึ้นได้เองโดยไม่ต้องรับการรักษาทางการแพทย์ ผู้ป่วยสามารถดูแลตัวเองได้โดยหลีกเลี่ยงการใส่คอนแท็กต์เลนส์ ล้างมือให้สะอาดก่อนสัมผัสตา และหยอดน้ำตาเทียมเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา หากอาการรุนแรงและต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ อาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมกับการดูแลตัวเองตามที่กล่าวมา

รักษาเปลือกตาอักเสบ

การรักษาเปลือกตาอักเสบขึ้นอยู่กับสาเหตุของการอักเสบ โดยเบื้องต้นแพทย์จะรักษาตามอาการเพื่อลดอาการคันตา เช่น การประคบอุ่นและทำความสะอาดเปลือกตาด้วยแชมพูหรือสบู่เด็ก นอกจากนี้หากมีการติดเชื้อ อาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย

รักษาอาการติดเชื้อที่ตา

สาเหตุนี้พบได้บ่อยในผู้ที่ใส่คอนแท็กต์เลนส์ โดยแพทย์มักจะแนะนำให้หยุดใช้คอนแท็กต์เลนส์ชั่วคราว และอาจสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะทั้งชนิดหยอดตาหรือชนิดรับประทาน เพื่อช่วยรักษาอาการติดเชื้อ

ดูแลรักษากระจกตาเป็นรอย

อาการคันตาที่มีความรุนแรงควรได้รับการดูแลจากแพทย์ เพราะการรักษาด้วยตัวเองอาจไม่เพียงพอ และหากปล่อยไว้อาจทำให้กระจกตาเกิดรอยถาวรได้ หากอาการคันตาเริ่มรุนแรงโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เนื่องจากอาการอาจลุกลามและเป็นอันตรายต่อดวงตาได้

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดอาการคันตา

วิธีป้องกันอาการคันตาที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดอาการดังกล่าว โดยหากสาเหตุเกิดจากอาการแพ้หรือโรคภูมิแพ้ ควรปฏิบัติตามวิธีดังนี้

• หลีกเลี่ยงการเปิดหน้าต่างโดยไม่จำเป็น เพื่อลดการเข้ามาของฝุ่นละอองและมลพิษที่อาจกระตุ้นอาการคันตา
• ใช้ผ้าปูที่ป้องกันไรฝุ่น และทำความสะอาดเครื่องนอนเป็นประจำ โดยการซักด้วยน้ำร้อนเพื่อลดการสะสมของไรฝุ่นและเชื้อรา
• ล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง ก่อนสัมผัสคอนแท็กต์เลนส์และดวงตา เพื่อลดการปนเปื้อนของเชื้อโรคและสิ่งสกปรก
• ทำความสะอาดเครื่องสำอางทุกครั้งก่อนเข้านอน โดยเฉพาะบริเวณดวงตา เพื่อป้องกันการอุดตันของรูขุมขนที่อาจทำให้เกิดเปลือกตาอักเสบ
• ทำความสะอาดตัวกรองในเครื่องปรับอากาศเป็นประจำ เพื่อหลีกเลี่ยงการสะสมของฝุ่นและเชื้อโรคที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ในห้องที่ระบายอากาศไม่ดี เพื่อไม่ให้สารเคมีในควันบุหรี่กระตุ้นอาการคันตา
• สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันดวงตา เช่น แว่นกันสารเคมีหรือหน้ากากอนามัย หากทำงานในสภาพแวดล้อมที่เสี่ยงต่อสารเคมีหรือมลพิษ
• อาบน้ำและทำความสะอาดร่างกายทุกครั้งหลังกลับบ้าน เพื่อป้องกันการนำเชื้อโรคหรือมลพิษที่ติดมากับร่างกายเข้าสู่บ้าน
• หลีกเลี่ยงการเกาที่ตาหรือบริเวณที่รู้สึกคัน เพราะการเกาอาจกระตุ้นให้ร่างกายปล่อยสารฮีสตามีนที่ทำให้การแพ้รุนแรงขึ้น
• ใช้น้ำเกลือชำระล้างดวงตา โดยใช้น้ำเกลือที่ผ่านการฆ่าเชื้ออย่างถูกวิธีและไม่มีสารเติมแต่งหรือวัตถุกันเสีย เพื่อความสะอาดและปลอดภัย

สรุป

อาการคันตาสามารถเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น การแพ้ การติดเชื้อ การใช้คอนแท็กต์เลนส์ หรือการขาดความชุ่มชื้นในดวงตา การบรรเทาอาการคันตาเบื้องต้นสามารถทำได้โดยการหลีกเลี่ยงการขยี้ตา ล้างตาด้วยน้ำเกลือ ใช้น้ำตาเทียม ประคบเย็น และพักสายตา การป้องกันสามารถทำได้โดยหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ ทำความสะอาดดวงตาและคอนแท็กต์เลนส์อย่างสม่ำเสมอ รวมถึงรักษาสุขอนามัยส่วนบุคคลให้ดี หากอาการรุนแรงควรพบแพทย์เพื่อการรักษาที่เหมาะสม

โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพพร้อมให้บริการดูแลและรักษาอาการคันตา โดยใช้เครื่องมือที่ทันสมัยและการรักษาจากแพทย์ผู้ชำนาญการ เพื่อป้องกันไม่ให้อาการลุกลามไปสู่ปัญหาที่ร้ายแรงต่อจอประสาทตา และภาวะหรือโรคตาอื่นๆ อย่างมีประสิทธิภาพ

FAQ

มาดูคำถามเกี่ยวกับอาการคันตาที่พบบ่อย ซึ่งหลายคนมักสงสัยกันบ้าง เราจะมาไขข้อสงสัยและให้คำแนะนำในการดูแลเบื้องต้นเพื่อให้เข้าใจสาเหตุและวิธีการรับมือกับอาการคันตาได้ง่ายขึ้น

ทำอย่างไรให้หายคันตา

การแก้ไขและดูแลอาการคันตาด้วยตัวเอง เช่น ใช้น้ำตาเทียมล้างตา ประคบเย็นบรรเทาอักเสบ สวมหมวกหรือแว่นกันแดดเพื่อป้องกันละอองเกสร อาบน้ำทำความสะอาดร่างกายหลังกลับบ้าน และล้างมือก่อนสัมผัสดวงตาทุกครั้ง

ทำไมถึงรู้สึกคันตาตลอดเวลา

อาการคันตาตลอดเวลามักเกิดจากโรคภูมิแพ้ที่มีสารก่อภูมิแพ้ เช่น เกสรดอกไม้ ฝุ่น และขนสัตว์ ซึ่งทำให้ร่างกายปล่อยฮิสตามินทำให้ตาคัน แดง และบวม

คันหัวตายิบๆ คืออาการอะไร

คันหัวตายิบๆ เป็นอาการที่พบบ่อยในคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ทางจมูก ซึ่งอาจลามขึ้นตามท่อน้ำตา ทำให้เกิดอาการคันหัวตามากๆ เมื่อภูมิแพ้กำเริบ